معرفی مسجد دو مناره سقز و نقاط دیدنی آن - هتل داوینکو

مسجد دو مناره سقز

مسجد دومناره (مسجد دومناره سقز) درمحله میان قلعه سقز و در دامنه یگانه تپه تاریخی داخل شهر واقع شده است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با کتیبه تنگی ور

مسجد دو مناره سقز کجاست؟

نارین قلعه، و در واقع در بافت قدیم شهر در خیابان امام خمینی و در پشت حسینیه قرار دارد. مسجد دومناره در محیطی آزاد بنا شده و از هر چهار طرف باز است. از طرف شمال به یک کوچه سه متری محدود به تپه قلعه نارین و خیابان امام، و از جنوب به محوطه باز حوض خانه راه دارد. در جهت غرب به یک گذر گاه چهار متری، و از طرف شرق نیز به یک کوچه یک متری محدود است. مسجد در سال ۱۳۸۰ با شماره ثبتی ۲۶۰۰، جزو آثار ملی به ثبت رسید.

در ابتدای ورود مناره‌ های جذاب مسجد، توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌ کند. همچنین تزیینات خوش‌ رنگ مسجد در عین سادگی، چشم‌نواز هستند. 

در سوم شهریور ماه ۱۳۹۱ در اثر سوزاندن خاشاک در بام مسجد توسط کارگران میراث فرهنگی و متاسفانه به دلیل خاموش نکردن کامل آتش، بام مسجد دچار حریق شد و بعد از ساعت ها ایوان چوبی و بخش عظیمی از بام چوبی آن در آتش به کلی سوخت و نابود شد.

هتل داوینکو

معرفی مسجد دو مناره سقز

بنای مسجد براساس روایات افراد محلی، به زمان شیخ حسن مولان آباد، از عرفای حکیم و ریاضیدان مشهور عصر افشاریه بر باز می گردد. هنگام سفر نادر شاه افشار به بغداد، او از منطقه سقز عبور کرد و طبق در خواست شیخ حسن مولان آباد برای ساخت مسجدی برای اهالی شهر سقز، نادر شاه دستور ساخت مسجد دومناره را در بافت قدیم شهر سقز داد. امروزه افراد اهالی این منطقه به این مسجد، مسجد شیخ حسن مولان آباد می‌ گویند.

از نشانه‌ ها و دلایل صحت این ادعا، این است که در این سفر نادرشاه دو عصای مرصع و یک سفره منقوش زیبای چرمی را نیز به شیخ حسن هدیه می‌ دهد این وسایل در حال حاضر در قریه مولان آباد، که آرام گاه این عارف عالی مرتبه در آن قرار دارد، نگهداری می‌ شود. همچنین یک جلد کلام ا… مجید خطی در مقبره شیخ حسن است، و تاریخ آن به اواخر دوره افشاریه برمی گردد.

همینطور با توجه به کاشی کاری ‌های مسجد دومناره که بیشتر به اواخر افشاریه و اوایل زندیه است و خصوصیات آن دوران را دارد، می‌ توان به ‌طور قطع مطمئن شد که بنا مربوط به دوران افشاریه می باشد، و در دوران ‌های بعدی مرمت شد و تعمیرات به صورت جزئی در آن انجام گرفته ‌است.

بیشتر بخوانید: معرفی بزرگترین غار در ایران

معماری مسجد دو مناره سقز

مسجد دو مناره تا حدودی به ‌شکل مربع است و از خشت خام، ملات گل، سنگ‌های لاشه، آجر و چوب ملاتی بودند که در ساخته شدن مسجد استفاده شده است. ورودی مسجد با سردر آجری مزین به بافت گره‌ چینی آجر و کاشی زرد رنگ که این ویژگی‌ های معماری دوران زندیه می باشد در ضلع غربی قرار دارد. یک راهروی ارتباطی، حدود ۳ در ۳٫۵ متر پس از در ورودی واقع شده است.

از طریق این دالان به ۹ پله می‌ رسیم که به‌ واسطه آن‌ های می‌ توان به پشت بام مسجد راه پیدا کرد. از یک چوب به‌ عنوان لبه پله استفاده شده است و پشت این لبه چوبی را با سنگ‌ های لاشه، خشت خام و کمی کاه‌ گل برای ساخت پله‌ ها پر کرده‌ اند.

هتل در بانه

شبستان مسجد دو مناره

شبستان مسجد دو مناره با اندازه ۱۰ در ۱۲ متر در ضلع شرقی این راهرو قرار دارد و از طریق درگاهی مجزا می ‌توان به آن راه پیدا کرد. ارتفاع این شبستان دو متر و ۸۰ سانتی‌متر می باشد و مانند اکثر مساجد محل روی چهار ستون چوبی تقریبا دایره‌ ای با سرستون‌ های چوبی، تکیه داده شده است. تا سال ۱۳۶۴ پشت ‌بام مسجد از کاه‌ گل درست شده بود که در همان سال به کمک مردم محله کاه‌ گل را برداشته و پشت بام مسجد را آسفالت کردند. ستون‌ های این ساختمان با قطر حدود ۳۵ سانتی‌ متر بر پایه ستون‌ های سنگی قرار گرفته‌ اند.

بیش تر از بقیه قسمت ها، محراب مسجد در ضلع جنوبی این شبستان خودنمایی می ‌کند. این محراب دارای بافت قدیمی طاق هلالی می باشد. سال ۱۳۷۸، تمامی قسمت های مسجد دوباره گچ‌ کاری شد و همچنین در تزیینات و خصوصیات آن تغییراتی اعمال شد؛ به شکلی که امروزه فقط محراب به صورت هلالی دیده می ‌شود که جمله «بسم الله الرحمن الرحیم» بر بالای آن با گچ قالب ‌گیری شده است.

قطر دیوارهای مسجد دو مناره حدود یک متر و هفتاد سانتی ‌متر  است و در بخش جنوبی و داخلی محراب واضح می ‌توان دید. 

۶ تاقچه در سایز‌های مختلف در بخش شرقی شبستان واقع شده است که برای حفاظت مصحف‌ها و وسایل دیگر مسجد مورد استفاده قرار می‌ گیرد. در این ضلع دری هست که به اتاق واقع در ضلع شرقی مسجد ارتباط می ‌یابد. از این اتاق به عنوان انباری استفاده می‌ کنند. 

 سال ۱۳۷۹ شومینه ‌ای را در قسمت شمالی ساختند که بیشتر برای تزیین گذاشته شده. در حال حاضر دهانه شومینه را بسته‌ اند و با ‌عنوان لوله بخاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. چهار طاقچه در اندازه‌ های مختلف در ضلع غربی شبستان بنا شده‌ اند که همان کاربرد طاقچه ‌های ضلع شرقی را دارند. طاقچه‌ ها به ‌شکل های مستطیل هستند که دیواره ی ضلع‌های شبستان را از یکنواختی در آورده‌ اند.

در قسمت غربی مسجد دو مناره به جز راهرویی که به شبستان اصلی مسجد راه پیدا می‌ کند، دو اتاق دیگر هم وجود دارد که محل سکونت طلبه‌ های دینی در زمان های قبل بوده است. در حال حاضر یکی از اتاق ‌ها به وضوخانه تبدیل شده و یکی دیگر آن همچنان بدون استفاده باقی مانده است. در داخل شبستان به این اتاق‌ ها و به ‌وسیله اتاق اول به اتاق دوم می‌توان راه یافت.

می توان حدس زد که ایوان روبروی مسجد به ‌منظور مصلی تابستانی مورد استفاده بوده است. اکثر خانه ‌های این منطقه روی مناطق شیب ‌دار ساخته شده‌ اند و برای ساخت مسجد روی سطح مسطح، سکویی از سنگ‌ های لاشه با بلندی تقریبی ۴ تا ۴٫۵ متر در جلوی مسجد درست کردند. 

و بعد مسجد دومناره روی این سکوی سنگی ساخته ‌اند. ایوان جلوی مسجد با ابعاد ۴٫۸۰ در ۱۶ متر، روی سکوی سنگ‌ چین شده بنا شده است. این ایوان با شبستان اصلی در یک سطح، بام دارد. ایوان در ضلع غربی مانند مسجد درب جداگانه ای دارد. سردری با بافت گره‌ چینی آجر و کاشی بالای این در دیده می‌ شود که عبارت «علی مدد» روی آن نوشته شده است. علاوه بر این ورودی، به‌ وسیله محراب و درهای اطراف آن (از داخل شبستان مسجد)، می‌ توان به این ایوان دسترسی پیدا کرد.

۶ ستون چوبی که سرستون‌ های آن با ستون و سرستون ‌های داخل شبستان به ‌طور دقیق شباهت دارد، در بخش جنوبی این ایوان نصب شده است. این ستون ‌ها سنگینی سقف ایوان را تحمل می‌ کنند. ستون ‌های ایوان از ستون‌ های داخلی شبستان حدود نیم متر بلند تر هستند؛ چون کف این ایوان در حدود ۵۰ سانتی ‌متر از کف شبستان اصلی مسجد پایین‌ تر قرار دارد. از چوب‌ های یک‌ پارچه‌ ای به طول تقریبی پنج متر به‌ منظور پوشش سقف ایوان استفاده شده است.

برای جلوگیری از افتادن افراد از ایوان به پایین، یک نرده چوبی با طرح ساده در این بخش جاسازی کرده ‌اند. کل مجموعه ایوان باعث جذاب تر شدن نمای مسجد و در نتیجه تمایز آن بین مساجد استان کردستان شده است. آرامگاه سید حکیم که یکی از امامان جماعت مسجد بود، در ضلع شرقی ایوان بنا شده است که هر روز مورد زیارت مردم قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: عمارت خسروآباد سنندج کجاست

رزرو هتل بانه

بازدید از مسجد دو مناره سقز

مسجد دو مناره سقز از اول ساخت محلی برای عبادت کردن نمازگزاران بود و همواره به ‌عنوان پایگاه مذهبی و اجرای فریضه پنجگانه نماز جماعت در سقز شناخته شده است. در حال حاضر نیز امکان بازدید از مسجد وجود دارد. بهترین زمان برای بازدید، هنگام برگزاری نمازهای جماعت روزانه است؛ چون در این بازه ی زمانی درهای مسجد باز است.